Światowy Dzień Organizacji Pozarządowych został ustanowiony 17 kwietnia 2010 roku przez 12 państw Bałtyckiego Forum Organizacji Pozarządowych. Pierwsze obchody odbyły się 27 lutego 2014 roku w Helsinkach.
Organizacje pozarządowe – w odróżnieniu od organów publicznych a podobnie jak przedsiębiorcy – są prywatne i powstają z inicjatywy ich założycieli (prywatnych osób), ale – w odróżnieniu od przedsiębiorstw a podobnie jak władze publiczne – działają w interesie publicznym, a nie prywatnym. Organizacje te działają na rzecz wybranego interesu, ale nie w celu osiągnięcia zysku.
Organizacje pozarządowe to wszystkie podmioty, które nie są organami lub jednostkami podległymi administracji publicznej (rządowej i samorządowej). Czasami o organizacjach pozarządowych mówi się jako o „trzecim sektorze”, w odróżnieniu od sektora publicznego oraz sektora przedsiębiorstw.
Trzeci sektor, czyli organizacje pozarządowe, należą do tej grupy podmiotów funkcjonujących na rynku, których jednym z podstawowych zadań jest podejmowanie działań związanych ze zwiększeniem spójności społecznej, a w dalszej perspektywie również spójności ekonomicznej społeczeństwa.
Tworzenie organizacji pozarządowych bywa zawsze wyrazem woli pewnej grupy ludzi, jednoczącej się wokół określonego problemu bądź potrzeby.
Organizacje stanowią ważny element wiążący rozmaite struktury publiczne ze społeczeństwem oraz jednostki i grupy społeczne pomiędzy sobą.
Organizacje pozarządowe to przejaw samo organizowania się społeczności. Wnoszą one nowe wartości, niezwykle korzystne z punktu widzenia wymogów stawianych rozwiązaniom stosowanym w strefach będących domeną lokalnej polityki społecznej.
Nie nastawiając się na osiąganie zysku wypełniają lukę w dostarczaniu obywatelom usług w tych sferach, które nie są wykonywane – lub są wykonywane w sposób niewystarczający – przez sektor publiczny czy prywatny. Dotyczy to w szczególności działań z zakresu ochrony zdrowia i rehabilitacji, pomocy społecznej, edukacji i oświaty.